Bloedureumstikstof (BUN) is een bloedtest die wordt uitgevoerd als een marker voor de nierfunctie. Het maakt deel uit van het basis- of uitgebreide metabolische panel dat wordt uitgevoerd voor gezondheidsscreening. Het wordt ook gebruikt om de progressie van nierfalen te volgen.
BUN wordt geproduceerd door de afbraak van eiwitten en wordt meestal door de nieren uit het bloed geklaard. Een hogere waarde dan normaal kan duiden op een verminderde nierfunctie.
Wat is bloedureumstikstof (BUN)?
BUN is een afvalproduct van het celmetabolisme. Je krijgt eiwitten uit het voedsel dat je eet en het komt in de bloedbaan vanuit de darmen om door cellen in je hele lichaam te worden gebruikt.
Je cellen breken eiwitten af tot aminozuren om weer op te bouwen tot de eiwitten die ze nodig hebben voor verschillende processen. Hierbij ontstaat stikstofhoudend ammoniak als bijproduct, dat in de bloedbaan wordt uitgescheiden.
De lever zet ammoniak om in ureum om het minder giftig te maken en stuurt het ureum naar de bloedbaan. Ureum wordt door de nieren uit het bloed gefilterd.
Als alles goed gaat, wordt er een continue hoeveelheid ureum geproduceerd en uitgescheiden door de nieren in de urine. Het BUN-gehalte in het bloed is daarom stabiel. Als de nieren beschadigd zijn en niet goed functioneren, worden ureum en de daarin aanwezige stikstof niet volledig uit het bloed gefilterd.
Onderdeel van een groep tests
De BUN-test maakt deel uit van de typische Chem 7-bloedchemietest of basisstofwisselingspanel. Deze groep tests omvat glucose, BUN, creatinine, koolstofdioxide, natrium, kalium en chloride. Dit panel wordt meestal uitgevoerd tijdens gezondheidsonderzoeken en bij het monitoren van diabetesbeheer. Alle tests worden uitgevoerd op dezelfde bloedbuis, meestal geanalyseerd in een laboratorium met behulp van een instrument dat is ingesteld om ze allemaal tegelijkertijd uit te voeren.
Doel van de test
Het doel van de BUN-test is om de nierfunctie te beoordelen. Het wordt ook gebruikt om nierziekte te diagnosticeren en om de effectiviteit van dialyse en andere behandelingen gerelateerd aan nierziekte of schade te controleren.
Wat de test meet: Deze test meet de hoeveelheid ureumstikstof in het bloed. Ureum is een afvalproduct dat in de lever wordt gevormd wanneer eiwit wordt gemetaboliseerd. Bij dit proces ontstaat ammoniak, dat vervolgens wordt omgezet in het minder giftige afvalproduct ureum.
Hoge of lage niveaus kunnen wijzen op een probleem: Ziekten die de nieren of lever aantasten, kunnen de hoeveelheid ureum in het bloed veranderen. De lever kan te veel ureum produceren of de nieren zijn mogelijk niet in staat om de afvalstoffen uit het bloed te filteren, wat kan leiden tot hoge niveaus. Hoge niveaus kunnen worden gezien bij mensen met gastro-intestinale bloedingen, eiwitrijke diëten, infectie en uitdroging. Aanzienlijke leverbeschadiging of -ziekte kan de productie van ureum remmen, waardoor de BUN-concentraties kunnen dalen. Lage niveaus van BUN kunnen voorkomen bij mensen met leverfalen, vrouwen die zwanger zijn en bij mensen die overmatig gehydrateerd zijn.
Onderliggende gezondheidsproblemen: Diabetes en hoge bloeddruk zijn twee soorten aandoeningen die de nieren kunnen aantasten. Daarom wordt BUN verzameld om de gezondheid van de nieren en de effectiviteit van de behandeling te controleren bij degenen die al een nierziekte hebben vastgesteld.
Vóór speciale tests: BUN-tests kunnen worden besteld voorafgaand aan sommige beeldvormende onderzoeken zoals computertomografie (CT) -scans en magnetische resonantiebeeldvorming (MRI’s) waarbij contrastkleurstoffen worden gebruikt die de nieren kunnen beschadigen.
BUN wordt meestal gebruikt in combinatie met een creatininetest: de BUN-test wordt voornamelijk samen met de creatininetest gebruikt om de nierfunctie te evalueren en om mensen met acute of chronische nierdisfunctie of nierfalen te controleren. Wanneer besteld als onderdeel van een basis- of uitgebreid metabolisch panel, kan het worden gebruikt om de algemene gezondheid van een persoon te evalueren.
Beperkingen van de test: De BUN-test is een snelle manier om de nierfunctie te evalueren, maar er zijn enkele beperkingen. Kleine en grote veranderingen in BUN kunnen optreden door medicijnen, veranderingen in het dieet en de hydratatiestatus. Wanneer de BUN buiten bereik is, zullen zorgverleners vaak verwijzen naar de creatinineklaringstest of de BUN/creatinine-verhouding voor een nauwkeurigere beoordeling.
Voor de test
U heeft geen speciale voorbereiding nodig om deze test te doen.
Timing: Deze eenvoudige bloedtest is binnen een paar minuten gedaan. Via een veneuze punctie wordt een bloedmonster afgenomen.
Locatie: Deze test kan worden gedaan in een laboratorium, kantoor of medische faciliteit.
Eten en drinken: Meestal is deze test opgenomen in een basis- of uitgebreid medisch panel waarvoor mensen hebben gevast. U hoeft voor deze test niet specifiek te vasten, maar uw zorgverlener kan u dit vragen vanwege de andere laboratoria die in het panel zijn opgenomen, zoals nuchtere bloedsuikerspiegel (een meting van glucoseregulatie).
Kosten en ziektekostenverzekering: De BUN-test wordt routinematig vergoed door de ziektekostenverzekering.
Resultaten interpreteren
- Het normale bereik voor BUN is 6 tot 20 mg/dL, hoewel het bereik van laboratorium tot laboratorium enigszins kan verschillen. Raadpleeg het assortiment voor uw laboratorium.
- Een hoge BUN kan worden veroorzaakt door een verminderde nierfunctie, congestief hartfalen,obstructie van de urinestroom, shock, recente hartaanval, uitdroging, een eiwitrijk dieet of gastro-intestinale bloeding.
- Een lage BUN is niet gebruikelijk, maar kan incidenteel worden gevonden bij ondervoeding, ernstige leverziekte of bij overhydratie.
BUN in diabetesmanagement
Nierfalen is een complicatie van diabetes. Het BUN-gehalte (bloedureumstikstof) in het bloed wordt gebruikt om de progressie van nierfalen te volgen. BUN kan ook worden gecontroleerd als u geneesmiddelen krijgt die de nierfunctie kunnen aantasten.
De BUN-test is een eenvoudige bloedtest die wordt gebruikt om de nierfunctie te meten. Uw zorgverlener kan voor elke persoon een BUN-test bestellen, zelfs als deze geen duidelijke symptomen of onderliggende aandoeningen heeft, en het resultaat is vrij snel.
Als u een abnormaal resultaat krijgt, hangt het verloop van de behandeling af van de oorzaak en de ernst ervan. Verhoogde BUN-niveaus veroorzaakt door uitdroging geven bijvoorbeeld aan dat een persoon meer vocht moet drinken. Ernstigere implicaties van abnormale BUN-niveaus kunnen leiden tot aanvullende tests of verwijzing naar een specialist. Bespreek uw resultaten zeker met uw zorgverlener.